Boek: Tros en tong (2024)
Eeuwenlang zijn meerdere gedichten in de zeventiende-eeuwse bundel Zeeusche nachtegael (1623) niet herkend voor wat ze zijn: verstoringen van de maatschappelijke orde met een sterk feministisch karakter. Dichteressen Johanna Coomans (1580/1585-1659) en Anna Roemers Visscher (1584-1652) onderbreken een Zeeuwse herendroom en drijven de spot met ‘vadertje Cats’ en verschillende van zijn collegadichters.
Tros en tong gaat over het schriftelijk verzet van de Zeeuwse Johanna Coomans en de Hollandse Anna Roemers Visscher, en over het seksisme en de male gaze in werk van de invloedrijke dichtersvoorman Jacob Cats, waar deze vrouwen op reageerden. Het boekje bevat ook hertalingen van twee besproken gedichten: Cats’ “Wapenschild aan alle eerbare maagden opgedragen” met de druiventros als symbool voor jonge vrouwen, en Coomans’ feministische parodie ervan, waar de tong staat voor “alle eerlijke jongens”.
Tros en tong. Jacob Cats, Johanna Coomans, Anna Roemers Visscher: De verstoring van de Zeeusche nachtegael zou eind januari 2024 uitgegeven worden in de PPF-reeks van de Bibliotheek van Zeeland. Deze publicatie gaat helaas niet door; laat in het proces bleken er onoverkomelijke verschillen van inzicht te bestaan tussen schrijver en uitgever. Er wordt gezocht naar nieuw 'huis' voor dit onderzoek.
Joyce Pijnenburg in de Volkskrant: "Wat we nog kunnen leren van de 17de-eeuwse dichteres Johanna Coomans"
"Johanna Coomans richtte haar pijlen op systemisch seksisme en het mannelijk perspectief, dat we tegenwoordig de male gaze noemen.
De zondeval schreef ze toe aan de wellust van mannen, in plaats van vrouwen. Daarmee sloot ze zich aan bij een feministische strijd: al sinds de late veertiende eeuw bestreden vrouwen en mannen de orthodoxe lezing van Eva en Adam, de appel en de slang."
Embleemplaat van Johanna Coomans' "Wapenschild, aan alle eerlijke jongens opgedragen", met centraal de tong. Vervaardigd door Adriaen van de Venne voor de Zeeusche nachtegael (1623)
