Ik kies Elena - redactieopdracht voor uitgeverij HetMoet
In de zomer van 2020 werd ik gevraagd een bijzonder essay te redigeren. En nu is het er: een aangrijpend boek dat nieuw onderzoek bijeenbrengt over "trauma, herinnering en herstel". En over seksisme. Het laat zien wat de troost is van een werkelijk luisterend oor, en wat de kracht van het kiezen niet langer onzichtbaar te willen zijn.
Op haar vijftiende trainde Lucia Osborne-Crowley voor de Olympische kampioenschappen turnen, toen ze na een avond uit werd verkracht. Dit bande ze uit haar geheugen, en na de zichtbare blauwe plekken te hebben laten helen trainde ze door. Maar dat laatste lukte niet: de minutieuze controle over haar atletische lichaam was ze kwijt. Ze moest haar turncarrière opgeven. Veel later zou ze zich behalve de verkrachting ook de seksueel grensoverschrijdende handelingen van een turntrainer herinneren.
In de maanden en jaren die volgden werd Osborne-Crowley regelmatig overvallen door extreme buikpijn en bloedverlies. Artsen kwamen er niet achter wat de oorzaak was. Toen uiteindelijk endometriose en de ziekte van Crohn werden gediagnosticeerd, was haar gezondheidssituatie inmiddels levensbedreigend door het uitvallen van orgaanfuncties. Na vele operaties, lichaamstherapie, troost uit vriendschap en literatuur, en uitgebreid onderzoek naar trauma en herstel gaat het haar nu beter, ook al blijven de ziekten en de pijn chronisch. En ze durft te vertellen.
Dit is veel meer dan een op zich al lezenswaardig persoonlijk verhaal. Osborne-Crowley werd journalist en jurist. Terwijl ze vertelt over de ziekenhuisopnames, het vele onderzoek, het niet kennen van de oorzaak van de steeds meer levensbedreigende letsels, haar onbewustheid van het feit van de verkrachting en haar eigen afwijzing van haar lijfelijkheid, leert ze de lezer hoe trauma op het geheugen werkt, hoe schaamte de ervaring van een stevig en begrensd zelf belemmert, op welke manier onbewuste vooroordelen over meisjes, vrouwen en seksualiteit de kwaliteit van gezondheidszorg en onderwijs beïnvloeden, en hoeveel mogelijk wordt als je je na een geweldstrauma sterk genoeg voelt om de stilte te doorbreken en niet meer onzichtbaar te willen zijn.
Deze Nederlandse vertaling -moest- er komen en ik ben trots dat ik -mocht- redigeren.
Ik kies Elena: Over trauma, herinnering en herstel
Lucia Osborne-Crowley
vertaald door Callas Nijskens
Lucia Osborne-Crowley maakte uit dank voor de Nederlandse vertaling een videoboodschap.
